Το εσωτερικό παιδί
Η έννοια του εσωτερικού παιδιού αναφέρεται στο ασυνείδητο εκείνο κομμάτι του εαυτού όπου εσωκλείονται οι καταπιεσμένες ανάγκες και τα συναισθήματά μας κατά την παιδική ηλικία, όπως επίσης, η δημιουργικότητά μας, η διαίσθησή μας και η διάθεση παιχνιδιού (playfulness) που δεν εκφράστηκαν αυθεντικά είτε από φόβο, ντροπή, ενοχή είτε/και από διπλά μηνύματα που εκδήλωναν οι φροντιστές μας με αποτέλεσμα να αποσυνδεθούμε από την παιδική μας φύση όταν έπρεπε αναπτυξιακά και συναισθηματικά να την βιώσουμε.
Όλοι μας, ανεξαρτήτως, φέρουμε ένα εσωτερικό παιδί που αναμένει να εισακουστεί, να αναγνωριστεί και να αγαπηθεί/φροντιστεί με τον τρόπο που χρειάζεται εκείνο. Οι περισσότεροι από εμάς, επίσης, θα φέρουμε αντίσταση στην αποδοχή της αντίληψης ότι έχουμε εσωτερικό παιδί. Όταν αρχίζουμε όμως να αγκαλιάζουμε πραγματικά τις ανάγκες μας, τα συναισθήματά μας και τα όριά μας, η αλλαγή στους μηχανισμούς άμυνας του εσωτερικού μας παιδιού είναι εμφανής και αδιαμφισβήτητη. Το να αναγνωρίσουμε τα μοτίβα συμπεριφορών μας που πυροδοτούνται είναι το πρώτο βήμα στο να αναγνωρίσουμε/συναντήσουμε τα κομμάτια εκείνα του εαυτού μας που δημιουργούν ένα παραμορφωτικό φακό για τον εαυτό μας και τον κόσμο και έχουν διαμορφώσει τις πυρηνικές μας πεποιθήσεις, την αυτοεικόνα μας, τις δυναμικές των συντοφικών σχέσεων, την (αυτορρυθμιστική) συμπεριφορά μας, κλπ. Αυτά τα κομμάτια λοιπόν, που «συναρμολογούν» το εσωτερικό μας παιδί, προσμένουν απελπισμένα να αγαπηθούν. Όταν αναγνωρίσουμε την ύπαρξή τους θα έχουμε βρει την αρχή του μονοπατιού προς τον πυρηνικό εαυτό μας, και την θεραπεία του, κι όταν εμείς φροντίσουμε γονεικά το εσωτερικό μας παιδί και του προσφέρουμε όσα χρειάζεται θα έχουμε θεραπευτεί.
Τα αρχέτυπα
Μια από τις επαναστατικές ιδέες που εισήγαγε ο Carl Yung ήταν τα 12 βασικά αρχέτυπα ηγεσίας και το συλλογικό ασυνείδητο. Ο Jung μελέτησε τα σύμβολα και τους μύθους πολλών διαφορετικών πολιτισμών που υπάρχουν στο συλλογικό ασυνείδητο και κατέληξε στα αρχέτυπα που θεωρούσε ότι αντιπροσωπεύουν συμπεριφορές που συνθέτουν διαφορετικούς τρόπους ύπαρξης της προσωπικότητας.
Πέρα από το εσωτερικό παιδί, οι σύγχρονοι ερευνητές έχουν μιλήσει για το διαγενεακό τραύμα που φέρει τα αποτυπώματα που είναι θαμένα στο προσωπικό μας ασυνείδητο και εκδηλώνονται ως συμπεριφορές πυροδότητησης στο τραύμα μας.
«Παίζοντας» με τα αρχέτυπα του εσωτερικού παιδιού
Στην υποκριτική τέχνη θυμόμαστε πώς είναι να είμαστε παιδιά και παίζουμε, δοκιμάζουμε μέσα σε μια συνθήκη. Αυτοσχεδιάζουμε βασιζόμενοι σε τεχνικές. Από την άλλη πλευρά, η ψυχοθεραπεία είναι, επίσης, τέχνη και η τραυματοθεραπεία, για εμένα, είναι η τέχνη του αυτοσχεδιασμού και της σύνθεσης των ψυχοθεραπευτικών εργαλείων και της νευροβιολογίας.
Μέσα από αυτό το παιχνίδι σύνθεσης τεχνικών και τεχνών, πειραματίστηκα με τα αρχέτυπα του Yung. Σας παραθέτω, λοιπόν, πώς βλέπω εγώ πλέον τα αρχέτυπα του εσωτερικού παιδιού με βάση τις συμπεριφορές αντίδρασης στο τραύμα (trauma responses).
1. Ο φροντιστής ( the caregiver)
Προέλευση: συνεξαρτημένες/συγχωνευμένες οικογένειες όπου να εκφράσεις ανάγκες μετεφραζόταν με εγωισμό ή αχαριστία
Στόχος: να φροντίζει τους γύρω του
«Δευτερογενές όφελος»: αίσθηση ταυτότητας, αυταξίας
Δεξιότητες: Ενσυναίσθηση, συμπόνια, αλτρουισμός, γενναιοδωρία
Ελαττώματα: Αμελεί τις ανάγκες του, θυματοποιείται, δυσκολεύεται να οριοθετήσει, αυτοκαταστροφικός, ευκολόπιστος
2. Η ψυχή της παρέας (the jester/ the magician)
Προέλευση: τραύμα ντροπής ή ενοχής για τις συναισθηματικές του ανάγκες και εκδηλώσεις ως παιδί
Στόχος: να είναι όλοι γύρω του με καλή διάθεση, να μην έχει ευθύνες
«Δευτερογενές όφελος»: αίσθηση του «ανήκειν», ότι τον θαυμάζουν, ότι ζει μια ζωή «γεμάτη»
Δεξιότητες: χιούμορ, φιλία, αυτονομία, αισιοδοξία, παιχνίδι
Ελαττώματα: θετική τοξικότητα, άσκοπη περιπλάνηση, παραπλάνηση, δειλία, ευθυνοφοβία, φιλοδοξία
3. Ο ήρωας/ επαναστάτης (hero/rebel)
Προέλευση: ένιωσε ευάλωτος μεγαλώνοντας στο χάος (ασταθές περιβάλλον)
Στόχος: να σώσει, να αλλάξει τον κόσμο μέσα από έναν σκοπό, να αφυπνίσει
«Δευτερογενές όφελος»: να πάρει αγάπη/αποδοχή, να σωθεί από την δική του αίσθηση ευαλωτότητας αποδεικνύοντας την αξία του
Δεξιότητες: εξυπνάδα, ελευθερία, βοηθητικότητα, θάρρος, πειθαρχία, κουράγιο, αποφασιστικότητα, καινοτομία, ανεξαρτησία
Ελαττώματα: βλέπει τους άλλους ως αβοήθητους/ανίκανους, απορριπτικός, γίνεται «μάρτυρας» ακόμα και μέσα από επικίνδυνες δραστηριότητες, πικρία, παρόρμηση
4. Ο ακόλουθος/ the pygmalion seeker (the lover)
Προέλευση: ο φροντιστής/γονέας έμοιαζε τέλειος και ταυτόχρονα απρόσιτος
Στόχος: να έχει κάποιον να θαυμάζει, να εμπνέει αλλά και να εμπνέεται στην σχέση, στην εργασία και στο πλαίσιο που αγαπά
«Δευτερογενές όφελος»: νιώθει ότι έτσι ανήκει και ότι λαμβάνει αγάπη
Δεξιότητες: μιμείται, μεταμορφώνεται, μαγνητίζει, είναι «ανοιχτός», έξυπνος
Ελαττώματα: παραμελεί τις ανάγκες του- επιθυμίες του, φοβάται να δημιουργήσει για να μην αποτύχει, έχει διχότομη σκέψη γύρω από το «αγάπη ή θάνατος», στρεβλή εικόνα του άξιου για σχέση/σχετίζεσθαι
5. Ο οσιομάρτυρας/ o αθώος (the innocent)
Προέλευση: βαθιά μοτίβα συνεξάρτησης με γονέα και μοντελοποίηση της αυτοθυσίας
Στόχος: να νιώθει χαρούμενος ικανοποιώντας όλους γύρω του αγόγγυστα, να τα κάνε όλα «σωστά» σε σχέση με κάποιον
«Δευτερογενές όφελος»: έτσι νιώθει ότι αγαπιέται
Δεξιότητες: εμπιστοσύνη, κουράγιο, ανοιχτόμυαλος, ανιδιοτελής, καλοσύνη, απλότητα, ηθική, δικαιοσύνη
Ελαττώματα: παραμερίζει όλες τις ανάγκες του για να υπηρετήσει τους άλλους, ευκολόπιστος
6. Ο άξιος θαυμασμού (the ruler/ the creator)
Προέλευση: λάμβανε αποδοχή και επιβράβευση από τον γονέα μόνο όταν πετύχαινε σε ότι ενέκρινε ο γονέας
Στόχος: ευημερία, επιτυχία, εικόνα, διαχρονική αξία
«Δευτερογενές όφελος»: νιώθει ότι τον βλέπουν, τον ακούν, τον εκτιμούν, ότι είναι σημαντικός και παίρνει αγάπη
Δεξιότητες: κατορθώματα/νίκες, ηγεσία, αυτοκυριαρχία, ισχύ, φαντασία, έμπνευση, δημιουργικότητα
Ελαττώματα: χαμηλή αυτοεικόνα, απολυταρχικός, εγωκεντρικός, ανταγωνιστικός, ναρκισσιστικές συμπεριφορές, ανήθικος, ευερέθιστος
7. Ο αόρατος (the orphan/ the sage)
Προέλευση: τραυματίστηκε από έντονη κριτική και δεν νιώθει ασφάλεια, του δημιουργήθηκε αίσθημα ντροπής όταν αποτύγχανε, και απέκτησε φόβο αποτυχίας και εγκατάληψης, και αποφυγή ματαίωσης
Στόχος: να μην πετύχει για να μην αποτύχει, να μην δοκιμάσει γα να μην δεχτεί κριτική και θεωρηθεί ανόητος
«Δευτερογενές όφελος»: νιώθει ότι τον αγαπούν όταν δεν τον κρίνουν και τον αποδέχονται
Δεξιότητες: αυτονομία, ρεαλισμός, εξυπνάδα, υπομονετικότητα, ανεκτικότητα, ενσυναίσθηση, εργατικότητα
Ελαττώματα: σπαταλάει τις δυνατότητές του/τα ταλέντα του, μιζέρια, αναποφάσιστος, υπεραναλυτικός, απαισιόδοξος, ανασφαλής, δύσπιστος
Η αγαπητή συνάδελφος Νατάσα Τοπαλτζίκη ρωτά, ολοκληρώνοντας το άρθρο της:
Ποιό αρχέτυπο αναγνωρίζετε στον εαυτό σας; Συνήθως έχουμε περισσότερα από ένα. Τι πιστεύετε ότι μπορείτε να κάνετε σήμερα για το εσωτερικό σας παιδί;
Πηγή: https://healthydevelopmentgr.wordpress.com
